Enhavo
- La 22a UECI-kongreso
- La ĉiutaga vivo en Trento dum la Koncilio.
- Postkongrese, rehejmeniĝante, memorante, memorigante...
Dopo il congresso, tornando a casa, ricordando, facendo ricordare... - Giovani concorrete
- La Trenta Koncilio en historia perspektivo (resumo)
- Il Concilio di Trento in prospettiva storica
- Leteroj al la redaktejo
- Informoj el la lokaj grupoj
- Sciigoj el Afriko
- Niaj datrevenoj
- Rinnovo del Comitato Centrale UECI
- Amuze
- Multe da dankoj
| La
22a UECI-Kongreso (Càdine di Trento 23-27a de Majo 2008) |
De vendredo la 23.a, ĝis mardo la 27.a de Majo, okazis
en Càdine (Trento) ĉe “Centro
Mariapoli” la 22a UECI-Kongreso, al kiu aliĝis
entute 72 kongresanoj alvenintaj de diversaj italaj regionoj, kaj
ankaŭ el eksterlando. Kiel okazas kutime, ne ĉiuj
aliĝintoj povis partopreni dum la tuta periodo, sed
preskaŭ sesdeko da personoj daŭre ĉeestis.
Aliĝis ankaŭ ses sacerdotoj, kiuj garantiis la celebron
de ĉiutaga meso en Esperanto.Ĉijare la temo estis: “De la Trenta Koncilio al ekumena ekiro”. Ĉi tiu temo estis pritraktita, en perspektivo ĉu religia ĉu kultura, do ĉijare, la kutimaj du malsamaj temoj (religia kaj kultura) estis unuigitaj.
La programo tre intensa (eble tro), kuntrenis la kongresanojn ekde ilia alveno, la vesperon de la 23a, pere de projekciado de dokumenta filmo pri la Trenta Koncilio, klere prezentita de ĝia reĝisorino, sinjorino Lia Beltrame.
La sekvan matenon okazis la oficiala malfermo fare de la prezidanto, doktoro Daminelli el Milano. Ĉeestis ankaŭ la vicurbestro de Trento, doktoro Andreatta, kiu esprimis siajn saluton kaj bondeziron al ĉeestantoj pro la sukceso de nia renkontiĝo. Dum la tuta tago sinsekvis la diversaj intervenoj, inter kiuj estigis plej grandan intereson tiu de de monsinjoro Iginio Rogger, de la episkopa kurio de Trento, pri la Historia perspektivo de la Koncilio kaj tiu de monsinjoro Giovanni Balconi, de la milana kurio, pri la kontribuo de sankta Karolo Borromeo al la postkonciliaj reformoj. Vespere, la muzika ensemblo “Il Tamburo del Sole” kondukis la ĉeestantojn en la ciganan mondon de la orienta Eŭropo.
Dimanĉon la 25an, matene, en la Katedralo de Trento, niaj pastroj kuncelebris Sanktan Meson en Esperanto preziditan de monsjnioro Balconi. Komence de la Meso intervenis la ĉefepiskopo de Trento, monsinjoro Luigi Bressan, kiu en sia parolado salutis kaj kuraĝigis nin en nia agado. Malgranda ĥoro, subtenata de la notoj de orgeno, akompanis la Meson per kantoj en Esperanto. Ĉeestis la Meson ankaŭ diversaj scivolemaj turistoj, kiuj estis en Trento okaze de la “Festo de la Popoloj”.
Dimanĉon posttagmeze, okazis la deviga jara asembleo de UECI, kaj vespere, patro Pierluigi Svaldi, parolis pri la Sanktejo de Piné, kien oni estos pilgrimontaj la postan tagon.
Kiel ĵus dirite, lundon la kongresanoj iris pilgrime al Sanktejo de Montagnana de Piné. Tiu tago estis la festotago de la Sanktejo, pro tio estis multnombraj pilgrimantoj kaj estis enprogramitaj Mesoj en pluraj lingvoj. La Sankta Meso en Esperanto estis kuncelebrita de niaj pastroj tuj post la Meso en la Germana. Ankaŭ en ĉi tiu okazo, ĉeestis la meson neesperantistoj, kiuj estis scivolemaj scii ion pli pri nia lingvo. Je la fino de la Meso pastro Duilio Magnani donacis al patro Pierluigi Svaldi, franciskano kaj novbakita Esperantisto, la Meslibron en Esperanto utiligitan dum la Meso por kuraĝigi lin persisti laŭ la entraprenita vojo. Post la Meso kaj la tagmanĝo en restoracio ĉe la bordo de “Lago delle Piazze”, la kongresanoj pluveturis por ekskurso en “Val Sella” por viziti ties tipajn vegetalajn artaĵojn , inter kiuj, la faman “Vegetala Katedralo”. La belega promenado inter herbejoj kaj arbaroj ĉirkaŭataj de altaj montĉenoj, kun milda klimato kaj serena ĉielo, estis tre ŝatata de ĉiuj partoprenantoj, kiuj povis admiri specimenon de la tipa trentina pejzaĝo.
Mardon la kongreso estis fermita, kaj la kongresanoj pogrupe rehejmeniris. Salutojn, ĉirkaŭbrakojn, kaj en ĉiuj la deziro kune renkontiĝi denove la venontan jaron aliloke en Italio, por konvinki la skeptikulojn, ke Esperanto estas ne nur lingvo, sed ankaŭ ilo por sin koni reciproke, dialogi kaj amikiĝi.
Norma Cescotti Covelli
| LA ĈIUTAGA
VIVO EN TRENTO DUM LA KONCILIO. de Norma Cescotti Covelli |
Je komenco de la deksesa jarcento, Bernardo Cles, princepiskopo de Trento, havis ambician projekton: kunvoki en sia urbo la plej gravan koncilion, kiun la historio memoras.
En norda Eŭropo la katolikismo estis en danĝero pro la disvastigo de minacantaj misdoktrinoj. Martin Lutero instigadis la fidelulojn por ke ili kontraŭstaru la koruptiĝon de la klerikaro, sin liberigu de la hegemonio de tradiciaj povoj, papo kaj imperiestro, kaj starigu, sen perantoj, rektan rilaton kun Dio.
De Svislando Giovanni Calvino kaj la humanisto Huldreich Zwingli malmilde kritikadis la papon kaj la roman kurion. Ili persvadis la kredantojn malakcepti eĉ la ideon de Sakramento kaj postuli la liturgian modifon. En Britio la reĝo Enriko la oka proklamis sin mem estro de anglikana Eklezio. Tiaj herezaj doktrinoj jam trairis la Alpojn invadante la tutan trentlandan diocezon kaj minacante etendiĝi al aliaj regionoj.
Jam de la januaro 1524 la tiama papo Clemente la sepa, vigle ekindignis kontraŭ Bernardo Cles, ĉar li ne sukcesis malhelpi la komercon de herezaj eldonaĵoj en lia princolando. En posta tempo la princepiskopo kolektigis ĉiujn danĝerajn skribaĵojn disajn en sia teritorio kaj bruligis ilin surplace je la ĉeesto de la tuta loĝantaro. Poste li informis la papon pri tio, proponante al li ununuran rimedon por ĉesigi la etendiĝon de la protestantismo, tio estas: antaŭaranĝi ekumenan koncilion, cetere plurfoje petitan eĉ de Martin Lutero. Li indikis, kiel laŭcelan lokon, la urbon Trento, ĉu pro ĝia geografia situo je limo kun centra Eŭropo, ĉu pro ĝia submetiĝo tere kaj spirite al episkopa regado. Li aneksis al sia letero kelkajn skizojn de la urba mapo, indikante la plej taŭgajn lokojn por la disvolviĝo de tiu evento.
Bedaŭrinde Bernardo Cles ne sukcesis ĉeesti la malfermon de koncilio de li forte dezirita. La 13an de marto 1545 papo Paolo la tria sendis al Trento tri kardinalojn, por ke ili konstatu la adegvatecon de la proponitaj lokoj.
La kardinalo Cristoforo Madruzzo, posteulo de Bernardo Cles, pretigis por ili plenparadan akcepton. Eĉ ne petinte la papan rajtigon, li promesis trijaran kaj trikvarantenan indulgencojn al la ĉeestontoj dum ilia alveno. Li starigis imponan triumfarkon, planis solenan procesion tra la urbo ordonante al la loĝantaro ornami domojn per drapoj kaj insignoj.
La legatoj, post la plenumo de sia inspektado donis favoran takson kaj ricevis papan buleon kun la ordono malfermi la koncilion la dektrian de decembro 1545. Sekve oni antaŭaranĝis la gastigadon.
Al la membroj de konsula Magistrato prezentiĝis grave solvotaj problemoj: provizi la partoprenontojn per provianto kaj brutaro nepre necesaj. Oni interesigis la komunumojn ĉe dekstra bordo de rivero Adige pri loĝeblecoj, staloj por ĉevaloj kaj muloj, pri la utiligo de ĉaroj da aveno kaj pajlaĵo necesaj al brutara nutrado. La urba statuto anoncis, ke la vendistoj de buĉobestoj trairantaj la Trentlandon vendu la kvinonon de ili al la buĉejo de Trento. La Konsuloj antaŭaranĝis la ŝtonpavimon de la ĉefaj stratoj kaj enlokigis grandan horloĝon sur la urban turpinton per kiu skandigi la tempon dum la konciliaj kunsidoj.
Du dungitoj, deĵorantaj po dekdu horoj estis devigataj supreniri la turpinton, batsonorigi mane ĉiun horon, krii laŭte ĝin suben al la civitanaro, gvati por ke ne estu bruldanĝero en la ĉirkaŭaĵoj kaj, tiuokaze sonorigi alarmon.
Oni entabeligis la disponeblajn loĝejojn kaj brutejojn, la provianton, la hejman kaj personan tolaĵojn. Oni fiksis lupagojn por loĝejoj kun meblaruzado kaj apartajn kompensojn al tiuj disponigontaj propran domon al konciliaj Patroj.
Estis nomataj “Cride” la publikaj proklamoj, kiujn heroldo laŭtkriadis trairante la urbajn stratojn por kunigi la loĝantaron ĝis la granda placo. Dum la irado li martelis ĉiun vorton je intertempa tamburado aŭ triobla trumpetsignalo.
Atendante la koncilion oni promulgis nombrajn “cride” por protekti la publikan ordon, la moralecon kaj la decon.
La almozuloj kaj vagabondoj estis forpelataj el la teritorio kaj, se okaze iu el ili estus tentata reeniri urben, li estus tujtuje mortigita de kiu ajn kaj ĉiamaniere. La malriĉuloj estis izolataj en la kvartalo Piedicastello, vivtenataj je elspezoj de princepiskopo kaj de la civitanaro. Oni estigis gardistaron el 250 soldatoj. Estis malpermesite kunporti armilojn enurben kaj eĉ tiuj rajtigitaj ne povis uzi la glavon je minaco de tri ŝnurtiroj. Estis neeble draŝi grenojn, sterni surstrate netanitajn felojn, bredi silkraŭpojn kaj trairi la urbon kun ŝafaroj. Oni rajtigis tranĉi la manon al tiu, kiu bastonis aŭ bastonigis iun alian. La nutraĵvendistoj estis devigataj oferti ĉiutage parton de sia varo al la episkopa rento.
En malvarma nokto de la dekunua de decembro 1545 heroldo kunvokis per “crida” la civitanojn, en la ĉeesto de notario, por anonci la baldaŭan malfermon de koncilio. Oni instigis ilin multe preĝadi, iri konfesi, fasti dum tri tagoj kaj komuniiĝi je celo atingi plenan sukceson de tia grava evento.
Ĉiu plenumonta tion estus obteninta, interŝanĝe, plenan indulgencon.
La sekvantan matenon la urbo vekiĝis inter grandaj ĝojoplenaj manifestacioj. La nutraĵvendistoj eksponis antaŭ siajn vendejojn la tipe lokajn produktojn, de neniu, tamen, aĉetatajn pro respekto al la deviga fasto.
Kardinalo Madruzzo, siaparte, klopodis, por ke la koncilio ne aperu, laŭ lia diro, modesta kunveno de mekanikistoj. Pro tio li dekoraciigis la konciliajn lokojn per altvaloraj drapoj, tolaĵoj kaj satenoj. Li meblis la kunvenejojn per orizitaj foteloj por la papo kaj la imperiestro, per remburitaj altseĝoj purpurruĝe velurtegitaj por la konciliaj patroj, per lignaj benkoj kun dorsapogiloj arte ĉizitaj por la akompanantoj. Tiamaniere li aperigis la katedralon de Trento kiel riĉegan specimenaron pri teksaĵoj, brokatoj, brodaĵoj, stoloj kaj sacerdotaj drapiraĵoj okultire elfinitaj per oro kaj arĝento.
Rimarkinde estis la krucifikso de koncilio, ligne skulptita, kun ambaŭflanke, la statuoj de la Virgulino kaj de Sankta Johano, hodiaŭ ankoraŭ elmontrita en la katedralo. Dum la tuta koncilio ĝi tronis fronte de konciliaj Patroj lumigante iliajn mensojn dum la decidoj de gravaj dekretoj.
Popola legendo rakontas, ke tiu kristostatuo, je fino de koncilio, klinis iomete la kapon donante sian lastan aprobon.
Jen, kiel aperis la urbo antaŭ la okuloj de la unuaj alvenintoj. La tagpriskribanto de koncilio, episkopo Angelo Massarello kaj la hispano Andrea Vega prinotis tion:
“Trento estas urbo kun malpli ol 10.000 loĝantoj, regata tere kaj spirite de sia episkopo. La grafo de Tirolo estas tie reprezentata de sia kapitano. Estas 1000 domoj, belegaj konstruaĵoj, regulaj stratoj, larĝaj placoj, multaj palacoj el kiuj mastras pro beleco kaj imponeco tiu episkopa. Ekster la loĝata areo fluas torento Fersina, kies akvo, devojigita kaj disbranĉigita en kanaletoj, laŭ la ĉefaj urbstratoj estas utiligata de la loĝantoj por kuiradi, mastrumadi, kaj por iliaj personaj necesoj.
En la urbo kunvivas du etnaj grupoj: itala kaj germana. Ĉiu loĝas en sia kvartalo, viroj kaj virinoj surmetas siajn tradiciajn vestaĵojn, frekventas siajn preĝejon kaj aŭskultas la predikistojn per propra lingvo. Plejfoje, tamen, oni aŭdas paroli germane.
La urbo, lokita ĉe alpaj piedoj, je limo inter Italio kaj centra Eŭropo, ofertas agrablan ripozon al tiu devenanta de nordo kiu transpasas altegajn montojn. La teritorio produktas bonan vinon, bonegan panon kaj ĉion necesan al nutrado. La civitanoj, ĉu Italoj, ĉu Germanoj estas afablaj, honestaj kaj bonedukaj. Karakterizaj estas la ĉarmaj domoj kun fasadoj verve freskitaj.”
Ne ĉiuj opinioj, tamen, estis favoraj. En la rimarkoj de la toskana Torello Fola, ekzemple, oni legas:
“Trento estas kaŝejo por Germanoj kaj rifuĝejo por Italoj ĉi-tien alkurintaj por eviti siajn misfortunojn. Somere la klimato estas sufoke varma kaj, pro la nombraj kanaletoj fluantaj laŭ la stratoj, la aero estas malseka kaj ne salubra. Vintre neĝo kaj glacio igas la urbon neloĝebla ĉar la kanaletoj frostiĝas kaj la civitanaro restas senakvo. La loĝantoj estas krudaj, suspektemaj kaj la virinoj ne estas belaj. Ĉiuj, viroj kaj virinoj ŝatas supermezure la vinon kiun ili trinkadas neniam miksitan kun akvo”.
Post la malfermo de la koncilio ekaperas iom post iom la unuaj eminentuloj. Alvenas la dekokjara dukido de Savoia, Emanuele Filiberto, kun sekvantaro da dekdu paĝioj kaj tridek korteganoj, ĉiuj rajdantaj sur purrasaj ĉevaloj. Estas luksega parado de mikskolore elegantaj kostumoj, malakordiĝantaj kun la ŝtrumpo-gainoj kaj la modestaj tuniketoj de popolanoj spalirantaj ĉe ilia paso. Alkuras virinoj de la tuta Trento allogataj de tioma pompo.
Malgraŭ la intence elmontrita riĉaĵo tiu juna princo ne havas eĉ unu moneron en sia poŝo, pro tio li tre volonte akceptas la oportunegan sumon da 2000 eskudoj donacitan de kardinalo Madruzzo kiel koncilian memoraĵon. Tiu sumo permesas la daŭrigon de lia vojaĝo al Vormes, kie li renkontiĝos kun sia promesita edzino. Per tiu sumo oni povus satigi la tutan loĝantaron de la episkopa princlando.
Alvenas la reĝo de Hispanio, Filippo la dua, kun sia pompa sekvantaro, tiel same ankaŭ kardinaloj kaj episkopoj, denaskaj nobeloj aŭ tiuj karierintaj, je servo de kortegoj, jam de longe apartenantaj al la renesanca papŝtato kaj al ĝia profana pompo. Ĉiu el ili kuniĝas kun konsiderinda sekvantaro kunmetita el sekretarioj, konsilistoj, ĉambristoj, koĉeroj k.t.p. La kardinalo Gonzaga, ekzemple, kunportas 160 sekvantojn kaj la duko de Guisa alvenas kun 80 personoj inkluzive sia preferita nano.
La ĉeesto de tiel varia partoprenantaro modifas la klerikan karakteron de koncilio kaj similigas ĝin la grandajn laikajn kortegojn, en kiuj la ĉiutaga vivo estas markita de festoj, ludoj, bankedoj, amintrigoj, iafoje kun mortigaj konsekvencoj.
La 25an de julio kaŭzas multe da bruo la notico pri la transiro en Trento de la potenca pontifika armeo sendita de la papo por helpo al Karlo la kvina. La kardinalo Madruzzo kun sia multenombra kortego el prelatoj kaj legatoj iras renkonte al ĝi al la kamparo de Mattarello por eviti ĝian eniron en la urbocentron. La Trentanoj, enfermiĝintaj siahejme, baras pordon kaj fenestrojn dum la konciliaj Patroj, teruritaj, sin konfidas al preĝado, al fasto, al procesioj por obteni la Dian protekton. Bonŝance la impona armeo transiras norde pasante sub la urbaj murpiedoj, tiel ke Trento estas ekster danĝero.
La princepiskopo Cristoforo Madruzzo, kaj, pli poste, la nevo Ludoviko, lia posteulo, laŭ la tiama politiko de nepotismo aplikata de iuj religiuloj, estas ambaŭ el nobela familio. Eĉ atinginte la kardinalan oficon ili ne forlasas siajn aristokratajn kaj mondumajn kutimojn. Ili sin vestas princmode kaj, ĉiufoje, kiam alvenas aŭ foriras ia grava eminentulo, ili aranĝas, ĉe la festsalonego de princa palaco, abundajn bankedojn, kiujn sekvas dancoj pludaŭrantaj ĝis mateniĝo. Por igi pli agrabla la restadon de la eminentaj gastoj, ili planas ĉasbatuojn en la cervoĉasejo, apud la episkopa palaco, loko ankoraŭ hodiaŭ nomata “Cervara”. Ofte ĉiun festenon sekvas piroteknaĵoj kaj, tiucele oni konstruas liliputajn kastelojn el ligno ekipitajn de ŝtuparo, loĝio, balkonoj kaj statuoj. La interna parto funkcias kiel scenejo por teatraĵoj, je kies fino oni bruligas la tutan kastelon eksplodigante miriadon da fajroj kun granda lumefekto.
La Trentanoj estas nelacigeblaj dancantoj. Je ĉia okazintaĵo ili sin ellasas al senbrida ĝuo kaj sin fordonas al popolaj dancoj celantaj amindumadon aŭ favorakiron. Ili deziras tiel forgesi la ĉiutagajn zorgojn. Estas ankaŭ tradicia moro, ke ĉiuj partoprenantoj la festenojn, sen ia ajn distingo, estu devigataj al dancado, kaj ke la plej honorinda gasto, unue, malfermu ĝin. Ĉe la kortego de Madruzzo same okazas tion, eĉ la kardinalo intencas, tiamaniere, pli soleni la ĉeeston de siaj invititoj. Aliflanke li opinias, ke la danco estas taŭga rimedo por iom deturni ilin de la pezaj oficoj.
Tamen la plejmulto el liaj gastoj estas kardinaloj aŭ episkopoj, kiuj, malgraŭ siaj altrangaj oficoj, ne povas malrespekti la lokan tradicion por ne ofendi sian gastiganton. Pluraj klerikaluloj, travivintaj ĉe kortegoj, kaj de longe alkutimigitaj al mondumeco sentas neniun embarason. Sed aliaj, jam vivantaj en spirito de katolika reformo, konsideras tiajn laikajn amuzojn nekonvenaj al graveco kaj seriozeco de klerikaro. La kardinalo de Sankta Kruco, Marcello Cervini, ekzemple, malgaje konsideras:
“Kion povas esperi la episkopoj kuniĝintaj ĉi-tempe kaj ĉi-loke por korekti la moliĝintajn morojn de popolo kaj doni ekzemplon de bona vivregulo kiam ili, unue, pasigas la tempon saltetante kaj dancante?”
La koncilio daŭras preskaŭ dudekon da jaroj, subdividita, fojfoje, per ia paŭzo. La Trentanoj travivas ĝian tutan daŭron en eŭforia stato, certe tre malsame ol sia antaŭa vivsistemo. Eĉ la malriĉuloj, izolitaj en kvartalo Piedicastello, fine rajtas sin nutri sufiĉe kaj ĉiutage per la abundaj restaĵoj de la episkopa manĝotablo, aŭ de aliaj bankedoj ĉiam pli ofte sinsekvantaj ĉe la disaj vilaoj en la teritorio.
Enurbe oni aŭdas paroli malsamajn lingvojn, plejfoje nekonatajn, cirkulas ĉiaspecaj moneroj, pli aŭ malpli valoraj, kaj pliiĝas la laboro de la monŝanĝistoj. Kreskas okulvide ankaŭ la prezoj de porvivaĵoj kaj de la lupagoj. La princepiskopo, siaflanke, estas tre malavara al siaj gastoj. Al ĉiu el ili forlasanta la koncilion, li donacas, kiel “memoraĵeto” abundan monsumon aŭ ian altvaloran objekton, precipe potaron aŭ pentraĵon kiuj dekoracias la episkopan palacon
Pro logika konsekvenco kreskas ankaŭ la ŝteloj, la hazardludoj, la sorĉaĵoj kaj la laboro de monfalsistoj. Ĉiam pli ofte armitaj viroj partoprenas la dancvesperojn, kaŭzante, laŭ influo, danĝeran rivalecon inter korteganoj kaj Trentanoj. Sekve de tio estas necese malpermesi la dancojn dum ĉiuj festoj provokante la koleron de la tuta loĝantaro.
Por urĝe eviti pli aĉajn sekvojn la princepiskopo promulgas pli severajn “cride”.
“La ŝtelistoj pro ŝteloj je valoro de pli ol 100 liroj, se viroj estos pendigataj, se virinoj, bruligataj. Pro ŝtelo je pli malalta valoro la kulpulo estos publike vipbatata. Se li obstinas en sia eraro, estos forpelata de la teritorio sed, antaŭe oni tranĉos lian orelon por ke li estu ĉie rekonata kiel ulo ne akceptebla.”
Oni sankcias punojn kontraŭ sorĉistinoj, krimuloj pri incesto kaj sodomio, konfesprenantoj, kiuj absolvos kunkulpulojn pri ŝtelo, hommortigo kaj ĉia formo de voluptamo. La blasfemuloj estos mergitaj en la riveron Adige, puno nomata “tonca”, la adultuloj estos publike vipfrapataj, la monfalsistoj, se nobeloj, estos senkapigataj, se plebanoj, bruligataj. Iu ajn, kvankam religiulo, kiu gastigos aŭ kaŝos kulpulon dum kontumaco, suferos pezan monpunon, aŭ tri ŝnurtirojn.
En la jaro 1563 la koncilio estas proksima al la fino. Dum la lasta kunsido la kardinalo de Lorena, en la nomo de ĉiuj, ekkantas kelkajn aklamojn. Li bondeziras longan vivon al la papo, al la imperiestroj Karlo kaj Ferdinando, al la reĝoj protektintoj la koncilion, al la legatoj kaj kardinaloj. Al ĉiu li deziras feliĉan revenon al sia lando. Neniun apartan aklamon al kardinalo Madruzzo, kiu tiom klopodis ke ĉio funkciu en la plej bona maniero. Neniun etan aludon al la Trentanoj longe devigitaj al toleremo de 255 elstaruloj, kiuj, de ĉiam ĝuantaj ĉiun vivkomforton ne penis konformiĝi al la modesta ekonomia kondiĉo de la regiono, male, senĉese ili plendis pro ĉio kaj ĉiuj.
La kvaran de decembro, post la kanto de la danka Tedeumo kaj la forveturo de la lasta gasto, oni ekforprenas la altvalorajn drapojn kaj velurojn, aŭ pli ekzakte, la malmulte restantajn, ĉar la plimulto el ili forflugis kiel “memoraĵeto”.
Kvin jaroj poste, la Trentanoj ankoraŭ klopodas por ensorbi la malŝparojn, nuligi la ŝuldojn kaj alfronti la pliiĝantan senlaboron. Post longa ebriiĝo pro amuzoj, post daŭra alternado de gajaj karavanoj, de mallaboremaj kavaliroj nur okupiĝantaj pri amindumado de belaj virinoj, nun necesas reveni al la simpla, teda, laborema vivsistemo, rimarkinte kiom oni fariĝis malriĉaj!
Tamen la koncilio ne havis nur negativajn konkludojn. Dum la tuta tempo Trento ĝuis grandan ekonomian plialtiĝon, kadre de minejoj, manifakturaĵoj kaj komerco. La ĉeesto enurbe de nombraj kleruloj, precipe itallingvanoj, kontribuis al la disvastiĝo de renesancaj idealoj kaj de la itala kulturo.
La enkonduko de la kontraŭreformo, aldone, provokis grave lingvajn sekvojn. La Koncilio estigis inversigo de tendenco pro la vasta diskonigo de la itala lingvo kun malavantaĝo de la germana, antaŭe adoptita ne nur de la klerikaro sed ankaŭ plejparte de la teritoria loĝantaro.
|
|
||
| En Centro Mariapoli de Trento mankis io. Nome la organizantoj de la kongreso mankigis ion: ion gravan! Malafacilis trovi ion kritikindan! Kaj laŭ revena vojo, oni bedaŭris ke ne plu eblis krii: Dankon! | Nel Centro Mariopoli di Trento mancava qualcosa. Cioè gli organizzatori del congresso hanno fatto mancare qualcosa: qualcosa di importante! Era difficile trovare qualche cosa degna di essere criticata! E, sulla via del ritorno ci si dispiaceva che non fosse più possibile gridare: Grazie! | ||
| Iu virino diris al mi, serioze: “Ĉi tie oni ne parolas kontraŭ la angla lingvo. Ĉu al vi ne ŝajnas, ke tiu nia insisto kontraŭ la angla montras ion rasisman?” Mi provis espliki, ke kutime oni montras suferon, seniluziiĝon pro manko de sukceso de esperanto, ne rasismon: rasismo pretendas, ke iu raso estas supera kaj malŝatas alian rason”. “Jes, vere - ŝi kaptis - Ĝuste esperanto pretendas esti supera, supera en ĉio al la angla! Ĉu tio ne estas rasismo?” | Una donna mi ha detto seriamente: “Qui non si parla contro l’inglese. Non Le sembra che questa nostra insistenza contro l’inglese mostri qualcosa di razzistico?” Ho provato a spiegare in modo persuasivo che di solito si mostra sofferenza, disillusione per la mancanza di successo dell’esperanto, non razzismo: il razzismo sostiene che una qualche razza è superiore e disprezza un’altra razza”. “Sì, veramente, lei ha capito. Proprio l’esperanto sostiene di essere superiore, superiore in tutto all’inglese! Questo non è razzismo?” | ||
| Alia virino, konfidis al mi sian sekreton: “Post kiam mi legis Inchiesta su Gesù de C. Aŭgias, mi perdis ion kaj gajnis alion. Mi perdis certecon pri la resurekto de Jesuo, sed samtempe mi akiris estimon pri liaj moralaj principoj”. Jesuo sekularizita!! Kiel pruvi ke Aŭgias kaj lia scienca subtenanto, historiisto Pesce, malpravas? Kial nia Katolika Sento traktas nin kiel poseditaj de kredo? La bubo kuŝas ankaŭ en esperantistaj koroj! | Un’altra donna mi ha confidato il suo segreto: “Dopo che ho letto Inchiesta su Gesù di C. Augias ho perduto qualcosa ed ho guadagnato qualcos’altro. Ho perso la certezza circa la Resurrezione di Gesù, ma nello stesso tempo ho acquisito stima per i suoi principi morali”. Gesù secolarizzato!! Come provare che Augias ed il suo sostenitore scientifico, lo storico Pesce, sbagliano? Perché il nostro Katolika Sento ci tratta come posseduti da una fede? Il birbante si trova anche nei cuori esperantisti! | ||
| Esperantista paro ne sin ĝenis min pridemandi: “Kiel vi povas kredi je Biblia Dio, kiu sennombrajn fojojn ordonas mortigi senkulpulojn? Kaj lanĉas popolon invadi kaj neiigi alian popolon?”. Nia revuo pritraktu tiujn temojn, mi diris. Dume vi ekpensu tiun ĉi principon: Kiel Jesuo sin liveris al siaj torturantoj, tiel la Biblia Javeo sin liveris al la antaŭjuĝoj de iu popolo por liberigi ĝin de ili, kaj liberigi ankaŭ nin per ĝi ”. | Una coppia di esperantisti non si è disturbata a chiedermi: “Come puoi credere ad un Dio biblico che ordina innumerevoli volte di uccidere degli innocenti? E che lancia un popolo ad invadere e sterminare un altro popolo?” La nostra rivista tratti questi temi, ho detto. Intanto voi cominciate a pensare a questo principio: Come Gesù si consegnò ai suoi torturatori, cosi il Jahvè biblico si è consegnato ai pregiudizi di un qualche popolo per liberarlo da essi e con esso rendere liberi anche noi. | ||
| Kaj aliaj obĵetis: “kiel estimi sanktulo tiun, kiu puŝis homojn mortigi aliajn homojn?”. Mi respondis: necesas kompletigi tion, kion profesoro G.Fomizzi metis en niajn orelojn rilate problemojn postulantajn grandan kulturon. Sankta Bernardo vivis (fine de la dekdua jarcento), kiam la araboj pirate invadis centfoje jare eŭropajn bordojn (italajn, hispanajn, grekajn, portugalajn, germanajn francajn ktp. (Kiom da fojoj la papoj devis armile defendi la urbon Romon kaj pagis elaĉetmonon al la invadintoj?). Sed la kristanoj ne kuraĝis batale rezisti... Bernardo proklamas, ke kristana kavaliro devas defendi sian urbon, siajn kuncivitanojn, siajn infanojn, siajn edzinojn: tiakaze la mortigo ne estas peko. (Sed pri tio, eble, ni revenos alifojoje) | Ed altri obiettavano: “come stimare un Santo che spingeva uomini ad uccidere altri uomini ?”. Ho risposto: è necessario completare ciò che il Professor G.Formizzi ci ha trasmesso su problemi che richiedono una grande cultura. San Bernardo visse (alla fine del dodicesimo secolo) quando gli arabi invadevano da pirati centinaia di volte l’anno le coste europee (quelle italiane, spagnole, greche, portoghesi, tedesche, francesi, ecc.) (Quante volte i Papi dovettero difendere con le armi la città di Roma, e pagarono il riscatto agli invasori?). Ma i cristiani non avevano il coraggio di resistere in battaglia. Bernardo proclama che un cavaliere cristiano deve difendere la sua città, i suoi concittadini, i suoi figli, sua moglie: in tal caso l’uccisione non è un peccato. (Ma su questo forse torneremo un’altra volta) | ||
| Armando Zecchin | Italigita el Settimo Torinese |
|
| La Trenta
Koncilio en Historia perspektivo de mons. Iginio Rogger |
Monsinjoro Iginio Rogger, estas unu el la plej elstaraj spertuloj pri la Trenta Koncilio. Li faris sian longan kaj treege interesan prelegon je la malfermo de nia kongreso. Li parolis en la itala kaj ni sukcesis transskribi lian surdiskigitan prelegon. Kaŭze de ĝia longeco ni disigis ĝin en tri partoj; nun ni prezentas ĉi sube la unuan parton, la aliajn ni eldonos en la venontaj du numeroj. Ĉar pro manko de spaco, ne eblas alflankigi la esperantan tradukon, ni donos ĉi tie nur malgrandan resumon:
HISTORIOGRAFIA PREMISO
(Resumo)
Eble la plej taŭga ejo por pritrakti la Trenta Koncilio
estus la Dioceza Trenta Muzeo, kie estas ĝiaj fundamentaj
ikonografiaj elementoj. Tiuj, kiuj volas retrovi en Trento tion,
kio memorigas la Koncilio, estas oportune, ke ili vizitu
ĝin. Unue oni devas diri, ke la vid-perpektivo de tiu
Koncilio, ekde la dua duono de la pasinta jarcento, ege
ŝanĝis, ĉar en la pasinto la historiistoj ne havis
la eblecon konsulti la dokumentojn, kiuj estis sekretigitaj tuj
post la Koncilio, enŝlositaj kaj ĵaluze gardataj en la
fortikaĵo de Castel Sant'Angelo en Romo. Nur je la
fino de la 19.a jc., papo Leono la 13.a, metis ilin je dispono de
ĉiuj historiistoj kaj, por faciligi ilian taskon, ekde la
komenco de la 20.a jc., oni ekpublikigis ilian kritikan
eldonon.La plej memorinda historiisto, kiu skribis la historion de la Koncilio laŭ la hodiaŭaj ekkonoj, estas Uber Jedin. Li planis skribi sian “Historion de la Trenta Koncilio” en kvar volumoj, unu por ĉiu de ĝiaj tri periodoj kaj la lasta por la apliko de la Koncilio. Sed tre frue li konstatis, ke la aplikado de la Koncilio estas tute alia historio, kiu malmulte rilatas kun la Koncilio mem, do li rezignis pritrakti ĉi tiun parton, ĉar ekster la temo. Anstataŭe li aldonis volumon je la komenco, por pritrakti ĝiajn antecedentojn. En tiu nova perspektivo, la Koncilio aspektas malpli antaŭprotestanta kaj ne plu ekzistas kontraŭstaro inter la katolikaj kaj protestantaj historiografioj.
| Il Concilio di
Trento in prospettiva storica di mons. Iginio Rogger |
Monsignor Iginio Rogger è uno dei massimi esperti del Concilio di Trento. Egli ha tenuto la sua lunga e interessantissima relazione all'apertura del nostro congresso. Ha parlato in italiano e siamo riusciti a trascrivere la sua conferenza dalla registrazione su CD. A causa della sua lunghezza l'abbiamo divisa in tre parti; ora ne presentiamo la prima, le altre due saranno pubblicate nei prossimi numeri
PREMESSA STORIOGRAFICA
A dire il vero il luogo più appropriato per toccare il
tema Concilio sarebbe il centro, la piazza Duomo, il Museo
Diocesano Tridentino che ho l'onere ancora oggi di dirigere e
che, non a caso, è stato pensato nel 1963 (in occasione del
quarto centenario della conclusione del Concilio di Trento, che
è stato celebrato in modo grandioso dalla regione autonoma e
dal comune) e che è stato istituito in quel palazzo che era
l'antico palazzo residenziale dei vescovi di Trento, riattato e
adattato ad essere sede del Museo Diocesano, proprio con
l'intenzione di erigere un monumento del centenario del Concilio
di Trento. In quella sede abbiamo disposto anche elementi
iconografici fondamentali che, purtroppo, oggi, con queste
moderne forme di proiezione, non ho portato con me, anche per
ragioni di brevità. Al di là di questo, chi chiedesse
più esplicitamente un aiuto per ritrovare a Trento ciò
che ricorda il Concilio o un aiuto per trovare il luogo del
Concilio a Trento, una visita al museo diocesano sarebbe la cosa
più appropriata, e, in questo senso, contate pure sulla mia
misera disponibilità in quella sede, per puro dovere
professionale. Ma non posso trascurare l'occasione per menzionare
una pubblicazione che proprio in questi giorni è uscita,
promossa dal Comune, dall'Assessorato alla cultura del Comune di
Trento, “Il Concilio di Trento, i luoghi e la
memoria”, un testo molto ben fatto che, non solo si
premura di identificare e anche un po' di illustrare, i luoghi
dove più propriamente il Concilio fu tenuto. Badate bene,
anche a questo riguardo, in città, a Trento, ci sono delle
vecchie impostazioni da correggere: ancora oggi c'è qualcuno
che indica la chiesa di Santa Maria Maggiore come la chiesa del
Concilio di Trento, mentre nel frattempo l'edizione critica degli
atti del Concilio colloca tutte le sessioni nel Duomo di San
Vigilio e in una posizione ben precisa nel Duomo. Ma ecco il
libro appena comparso, tornare con più chiarezza e con
migliore informazione su questo e non posso fare a meno di
segnalarlo.Se vogliamo, ci sarebbero due temi diversi da trattare, forse in sede diversa: uno, il Concilio di Trento, l'altro, la città di Trento come ospite del Concilio. Penso che non sbagliamo per ora a trattenerci primariamente sul primo, pronto a dare tutte le risposte qui e altrove anche sul secondo tema.
La prima cosa che devo dire (e mi rendo conto di quanto sia necessario dirlo e ridirlo e non presupporlo già scontato e acquisito) è che la visuale del Concilio di Trento, nella nostra età, nella mia non verde età, direi dalla meta del '900, è andata notevolmente cambiandosi; si è ristrutturata fortissimamente la visuale del Concilio, il modo di conoscerlo e di abbordarlo. Come è avvenuto questo?
Vedete, fino a metà del secolo ventesimo, si aveva, e, per chi vuole, si può avere ancor oggi (ognuno si tenga poi l'immagine che vuole), una visione molto vincolata del Concilio di Trento, molto codificata. Se vogliamo riassumere un momento che ha coniato quel modulo di nozioni sul Concilio di Trento, risaliamo pure alle celebrazioni del centenario del Concilio di Trento che furono celebrate solennissimamente anche a Trento nel '800, nel 1845, terzo centenario dell'apertura del Concilio di Trento, e 1863 terzo centenario della conclusione del Concilio. Una visuale, ho detto, molto vincolata, dovuta al fatto che uno studio storico onesto e radicale non era stato ancora fatto, e per ragioni anche comprensibili, che però hanno avuto la loro conseguenza. Cioè gli atti del Concilio di Trento, la principale documentazione, gli atti copiosissimi, non solo delle sessioni, cioè dei momenti culminanti, le 25 sessioni del Concilio di Trento e che si ritrovano in ogni elementare manuale con i decreti di fede e di riforma, no, gli atti delle congregazioni generali, dei dibattiti quotidiani, del plenum dei vescovi presenti, gli atti delle molte commissioni di teologi, di esperti in diritto canonico, con le ragioni pro e contro, una documentazione enorme, finito il Concilio, non sono rimaste a Trento.
Il Concilio aveva una dirigenza in nome della Santa Sede, quindi sono stati portati a Roma, e sono stati, per ragioni comprensibili in quel tempo, semplicemente sequestrati. Erano custoditi tra le cose più gelosamente custodite dell'archivio segreto vaticano e per secoli. E nemmeno nelle sale della biblioteca vaticana o nell'archivio, ma in Castel Sant'Angelo, nella fortezza. Per ordine di papa Pio IV, che è quello che per un verso ha il merito grande di aver approvato i decreti del Concilio di Trento, tutti, contrariando anche qualche opinione avversa nel suo ambiente che avrebbe preferito che venissero selezionati quelli che il papa approvava e gli altri no. Invece tutti approvati.
Però! però con una esplicita condizione: che nessuno al mondo fosse in grado di interpretare i decreti del Concilio di Trento tranne che la Santa Sede, che per questo motivo istituiva una congregazione, cioè un dicastero apposito, la Congregazione del Concilio, l'unica autorizzata a dare l'interpretazione autentica di quei decreti.
Dunque qui si tratta, come tutti vediamo, di un'interpretazione che vuol essere autentica, ma nel senso dell'autorità che, in questo senso, può anche interpretare contro la lettera stessa dei documenti, dicendo: adesso quello che vale è questo aspetto. Questo è un regime che valse nella interpretazione del Concilio di Trento.
Naturalmente una ricerca più sostanziale di come sono andate le cose: cosa sia stato detto e deciso, quali sono stati i motivi, come sono stati poi formulati e ridimensionati, era pur sempre nel desiderio di tutti, ma anche qui la storiografia ha avuto le sue disavventure, prima attraverso una storiografia piuttosto aggressiva di quel servita Paolo Sarpi, che era nell'ambiente veneziano, con una storia molto polemica che ha cercato di decifrare questa macchina come artificiosamente guidata dal papa per evitare che il Concilio in qualche maniera decidesse qualcosa che non gli piaceva. Ad essa, da parte della curia papale, è stato contrapposto un trattato ad opera del gesuita Pallavicino (1651) che, quello sì, ha avuto la disponibilità dei documenti, ma li ha utilizzati primariamente per dimostrare che Paolo Sarpi è un mentitore, che la storiografia fatta da quello è tutta tendenziosa.
Questa era la condizione della storia del Concilio di Trento che noi possedevamo. C'era il famoso storico protestante dei papi Leopold Ranke, metà '800, che diceva chiaro: per ciò che riguarda il Concilio di Trento, uno storico può fare anche a meno di impicciarsene, perché quelli che potrebbero farla questa storia, cioè quelli che hanno i documenti in mano, non la vogliono fare, quelli che invece la vorrebbero fare non la possono fare, perché non hanno di documenti a disposizione.
E qui il fatto capitale è che sulla fine del secolo XIX, Leone XIII, ha aperto tutto questo complesso di documenti dell'archivio vaticano mettendoli a disposizione di studiosi, tanto cattolici come non cattolici, e che dall'inizio del secolo XX è iniziata addirittura una una edizione critica in grande dei documenti del Concilio di Trento ad opera della società Göresiana, la società degli studiosi cattolici germanici, una edizione splendida, esemplare, anche dal lato filologico, di cui qualche volume sta ancora comparendo (l'ultimo è comparso, mi pare, tre anni fa).
Finalmente siamo entrati in un'altra forma di ragionamento e, naturalmente, su questa base, finalmente è spuntato anche qualche vero storico del Concilio di Trento che tratta l'argomento non per ragioni apologetiche, non per difendere ad ogni costo, ma per mettere in luce ciò che è accaduto e per formulare un giudizio storico vero e proprio. Non mi dilungo ulteriormente, ma devo ricordare in questa occasione quello che è il personaggio chiave di questa storia del Concilio di Trento finalmente è comparsa: Uber Jedin. Personaggio che a Trento hanno conosciuto molto bene. Già nel 1945, nella ricorrenza del quarto centenario della prima apertura, si pensava di fare una bella commemorazione del Concilio di Trento; se ne occupava l'allora direttore del settimanale diocesano, mons. Giulio Delugan. Jedin era già a contatto, era già andato e venuto più volte a Trento già prima del 1940. Ho avuto la fortuna di trovarmi con lui nella stessa casa per diversi anni a Roma al Collegio Teutonico in Camposanto negli anni in cui maturava questa idea e di stargli vicino anche successivamente quando nel 1949 è diventato ordinario (ha avuto la cattedra di storia della Chiesa all'università di Bonn), ma anche per la celebrazione del 1963, Jedin è stato così presente, spiritualmente e fisicamente, a Trento, al punto che, con grande merito, ha ottenuto sia la cittadinanza onoraria di Trento, cosa abbastanza rara a quel che vedo, e insieme il canonicato onorario di Trento. È stato veramente considerato come cittadino di Trento. Anche la sua biblioteca personale è finita a Trento, Jedin è morto nel 1980, non senza aver dato qualche ulteriore prova della sua affezione a Trento perché, quando nel 1970 circa, la provincia di Trento, ha fondato quello che ancora oggi, con un nome sempre un po' riadattato si chiama Istituto Storico Italo-Germanico, il suo primo presidente fu Uber Jedin.
Dunque abbiamo finalmente sul tavolo questa Storia del Concilio di Trento, in quattro volumi, tradotti in italiano dalla Morcelliana, e tradotti in quasi tutte la lingue moderne. Jedin stesso la caratterizzava dicendo: il Concilio di Trento oggi non è più un oggetto controverso, perché era altrimenti uno dei tipici temi sui quali ci si contrapponeva. Da quando le fonti della sua storia sono a disposizione di tutti nella edizione del Concilium Tridentinum, noi siamo in grado di individuare la sua posizione storica e di esaminare, realisticamente e sobriamente, come ha risolto i problemi che gli erano stati assegnati.
Certamente lo spostamento di prospettiva è stato gigantesco, ricordo come Jedin stesso, che in un primo momento progettava di articolare in quattro volumi la storia del Concilio di Trento, un volume per ognuno dei tre periodi del Concilio di Trento e un ultimo volume per l'applicazione del Concilio di Trento (si chiamava la riforma tridentina), gradatamente è andato maturando l'idea su cui parlavamo tante volte, che in realtà, la cosiddetta applicazione del Concilio di Trento, è un'altra storia, è condotta da altri criteri e appartiene a un'altra situazione e quindi egli puntualmente ha deciso di fermarsi alla conclusione del Concilio di Trento, perché ciò che viene dopo, utilizza bensì i decreti del Concilio di Trento, però secondo altri criteri e in un altro contesto; di questo si può discutere se sia controriforma o riforma cattolica, ma non è puro e semplice Concilio di Trento.
Questo per dire che oggi per chi prende per mano l'argomento, il Concilio di Trento non è puramente contrapposizione, è molto meno antiprotestante di quello che, invece, leggendolo in quell'altra chiave, si era soliti dire e affermare (questo anche per amore di un onesto colloquio culturale e soprattutto di un onesto colloquio con le altre confessioni religiose).
Nel 1863, quando fu così solennemente celebrato il terzo centenario del Concilio di Trento, ci fu un gruppo di professori, compresi sacerdoti di Rovereto, che curò per quell'occasione, un'edizione speciale del libro di Antonio Rosmini, “Le cinque piaghe di santa madre Chiesa”. Fece un'edizione speciale, pagandola di propria tasca, e mandò ai padri, convocati a Trento per la solenne celebrazione, questa edizione che si differenziava, (cominciava già allora, in campo cattolico, una certa differenziazione da quello che era l'immagine consueta) con una prefazione anche abbastanza pungente. Naturalmente fu accolta male quanto mai, al punto che (anche se non è stata bruciata per ordine vescovile), alcuni fanatici, nel cortile interno dell'allora residenza vescovile (si trovava a Trento dove ora c'è la Banca d'Italia) ha proceduto a bruciare, con un certo clamore, le copie quell'edizione. Questo segna la differenza di modi di sentire a distanza di cento anni.
Mi pare che chiunque prenda in mano il Concilio di Trento oggi, non dovrebbe dimenticarlo, perché non è più una cosa controversa, va trattata con criteri storiografici sine ira et studio, secondo le regole e la metodologia storica per arrivare a cogliere, per quanto è possibile, la realtà delle cose.
Toccando un po' genericamente la realtà delle cose direi: la prima differenza che io incontro rispetto alle trattazioni precedenti è che, mentre prima mi sembrava già un'esagerazione cominciare a parlare del Concilio di Trento partendo dal 1517, cioè dalle tesi luterane di contestazione delle indulgenze, e poi di tutta la diatriba che ne è conseguita, perché insomma, o parliamo del Concilio di Trento o parliamo della rivoluzione luterana; (anche se in realtà l'una cosa si collega con l'altra), ora, se voi prendete in mano la storia del Concilio di Trento di Jedin, vi accorgete che il primo volume non è dedicato solo alla origine, alle discussioni protestanti, ma risale ancor molto più indietro, cioè rifà tutta la questione della riforma ecclesiale a partire dalla prima metà del quattrocento, con una serie di problemi scottanti, ma risolti così, tamponati, ma mai risolti del tutto, e quindi con replicate spinte di riforma, anche proprio da parte cattolica. Mi riferisco ad esempio a tutto il discorso del Savonarola in Italia e ad altre spinte di riforma che anche nell'ultimo concilio prima di quello Tridentino, quel Concilio Lateranense Quinto, che si chiudeva proprio nel 1517, dove voci di riforma erano venute fuori, però, inefficaci quanto mai. Per capire la situazione occorre veramente riprendere in mano tutto questo problema nella sua globalità, anche nella impostazione ecclesiale, anche nei modi di concepire e capire la realtà Chiesa, così fantomatica.
Karega Estimata Giovanni D.
La geknaboj, kiujn ni enkadrigas, kaj ni, IKUE anoj de Goma, deziras sukcesegon al UECI kongreso. Ni petas al vi transsendi al niaj gefratoj kaj UECI anoj tiun ĉi nian mesaĝon:
«Karegaj en Kristo, ni IKUE anoj de Goma, necesbezonantoj kaj georfoj de Goma/RDKongo estas feliĉaj konstati, ke de longe, vi donas al ni la senton aparteni al la homarkomunumo partoprenante al la konkero de nia digneco. UECI-n regas la unua principo de la homa devo, tiu de la bonfarado. Dankon pro viaj helpoj. Estu konsciaj, ke en niaj manoj ni prenos la sorton nian. «Ni en estas, ĉar vi estas»
Dio benu
Por la geknaboj kaj la IKUE anoj
Ale
Ale
MILANO
Domenica 15 giugno alle ore 18,
presso il cimitero di Limbiate, cinque soci del Centro
Esperantista Cattolico Milanese hanno presenziato alla cerimonia
di traslazione della salma di don Ferdinando Longoni che fu
presidente dell'IKUE dal 1971 al 1975 anno della sua morte. La
traslazione è avvenuta dal “Cimitero
Monumentalino” (cimitero privato ormai abbandonato
perché lontano, isolato e un po' fatiscente) al nuovo
famedio della cappella del “Cimitero Maggiore” di
Limbiate, appena restaurata. Don Lorenzo fu parroco della
parrocchia di S.Giorgio in Limbiate dal 1958 alla morte. Con la
sua furono traslate anche le salme del suo predecessore, mons.
Lorenzo Radaelli, primo parroco di S.Giorgio e di una suora (suor
Sabina). Accanto alla sua bara sono state poste le ossa di sua
madre.La cerimonia è iniziata con una Santa Messa presieduta dall'attuale parroco della parrocchia di S.Giorgio, don Angelo Gornati, e concelebrata da numerosi sacerdoti tra cui padre Luigi Alfano che ha voluto ricordare che ebbe conoscenza dell'esperanto grazie ad una conferenza tenuta da don Ferdinando presso il seminario vescovile di Venegono.
Al termine della S.Messa, il parroco ha invitato il presidente dell'UECI a commemorare don Ferdinando esperantista. Giovanni Daminelli ha ricordato come don Ferdinando è diventato esperantista, il suo entusiasmo, il difficile momento attraversato dal movimento esperantista cattolico all'atto della sua elezione a presidente dell'IKUE e come egli abbia saputo affrontare con decisione e risolvere serenamente i rapporti all'interno del movimento, mantenendo buone relazioni in ambito ecumenico e come, dopo la sua morte, il suo ideale sia poi stato portato avanti dal fratello, mons. Lorenzo.
Malgrado un po' di pioggia che di quando in quando ci faceva aprire gli ombrelli, alla cerimonia hanno partecipato numerosi parrocchiani e alcuni suoi parenti. Al termine sono venuti a salutarci alcuni ex-membri del gruppo di esperantisti che si era formato a Limbiate attorno a don Ferdinando. Tra di essi abbiamo conosciuto la sig.na Marinella Bollini che fu la sua segretaria quando don Ferdinando era presidente dell'IKUE e che ha manifestato l'intenzione di riprendere contatto con l'UECI.
RUANDA
Don Duilio Magnani ci invia il seguente scritto:
“Mi è giunto poco fa questo messaggio che vi mando anche in traduzione italiana. Scrive una ragazza del Ruanda (non chiedetemi gli anni! Forse trentenne...), MEDIATRICE MUTUZO, che precedentemente mi aveva raccontato con una lettera la tragedia dei suoi genitori (uccisi con il machete sotto i suoi occhi) e che era riuscita a salvare la sorellina ANUARITA (14 anni ora) con la quale vive. Gli avevo mandato, tramite una Suora belga, Sr. Eugenia, 150,00 €. Era senza casa, senza lavoro, continuamente "ricattata" se qualcuno le faceva fare qualche ora di lavoro ecc. ecc., emigrata prima in Congo, poi in Burundi dove ha incontrato degli esperantisti dai quali ha imparato la lingua internazionale e dai quali è stata aiutata a ritornare in Ruanda. Ma ora... mi scrive così:
| Via mesaĝo alvenis al mi en la momento
kie mi pretigis min enmigri el mia lando (Ruando) al najbara
lando (Demokrata Respubliko Kongolando), celante trovi laboron.
Nun mi loĝas en DRKongo en la distrikto el
Rutshuru. |
Il suo messaggio mi è giunto nel momento in cui mi preparavo ad emigrare dal mio Paese (Ruanda) verso il vicino ( Rep. Democratica del Congo) per cercare lavoro. Ora mi trovo in Congo nel Distretto di Rutshuru.(*) |
| Mi laboras ĉe la orfejo de S-ro EMMANUEL MUCHUTI Rafiki Kunordiganto de E.S.M. (Esperanta Samideano por Mutualismo), kiu funkcias en D.R.Kongo. | Lavoro presso l'orfanotrofio del sig. EMMANUEL MUCHUTI Rafiki, il coordinatore di E.S.M.(associazione di esperantisti per il Mutuo soccorso) (**) che è attivo in Congo. |
| Mi tenas la respondecon, kiu okupis s-ino JUSTINE TUMAINI, la edzino de la Kunordiganto de ESM en tiu orfejo. | Occupo il posto di responsabilità della signora JUSTINE TUMAINI, la moglie del coordinatore di ESM nell'orfanotrofio. |
| Antaŭ ne longe mi estis vokita de la s-ino Justine, kiun mi konis dum la lasta seminario, kiu okazis en Rusthuru la lastan jaron, organizita de anoj de ESM kaj iliaj estraroj . Nun Justine cedis al mi ŝian lokon, ĉar ŝi ekstudis ĉe la universitato. | Poco fa sono stata chiamata dalla signora Justine, che avevo conosciuto durante il seminario di studio a Rutshuru un anno fa ed organizzato dall'associazione ESM e dai suoi responsabili. Ora Justine mi lascia il posto perché lei inizia a studiare all'Università. |
| En tiu orfejo, estas 66 gelernantoj. La plej aĝa el ili estas 17jaraĝa. Tiuj, kiuj estas lernej-aĝaj lernas ĉe diversaj lernejoj unuagradaj aŭ duagradaj loke. | In quest'orfanotrofio ci sono 66 bambini/e. Il più grande di loro ha 17 anni. Chi ha l'età di studiare frequenta le scuole di primo o di secondo grado sul posto. |
| Mi estis interesita pri la maniero kiel la kunordiganto kadras la georfoj. Krom la francalingvo, kiujn ili lernas ĉe iliaj lernejoj, post la studado, la responsulo S-ro Emmanuel Muchuti okupas sin pri ĉiuj geinfanoj kaj instruas al ili Esperanton duon-horon tage. | Io sono interessata al modo col quale il responsabile guida gli orfani. Oltre allo studio del francese nelle rispettive scuole, dopo l'orario di scuola il responsabile Sig. Emmanuele Muchuti si occupa dei ragazzi/e e insegna loro anche l'Esperanto per mezz'ora al giorno. |
| En Rutshuru estas malmultaj orfejoj sed multaj georfoj kaŭze de la triba kaj etna milito. La milito lasis malamikecon inter la homaroj de tiu regiono. | A Rutshuru ci sono pochi orfanotrofi ma molti orfani per causa della guerra tribale ed etnica. La guerra ha lasciato inimicizie fra la gente della regione. |
| Estas necese doni fidon por refortigi kaj kadri infanojn devenintajn de diversaj malamikaj familioj kaj grupigi ilin en UNU. Tial mi ĉiam gratulas S-ron Emmanuel Muchuti por lia sincereco al la homaroj. Ama signo, kiu mankas malplej. | E' necessario infondere fiducia e formare i giovani provenienti da famiglie nemiche e raggrupparli in uno solo. Per questo sono grata al sig. Emmanule Muchuti per la sua sincera apertura all'umanità. E' un gesto d'amore che manca quasi sempre. |
| DIO benu... kaj sincere via PERANTINO Mediatrice MUTUZO | Dio benedica...e sinceramente (la saluta) la sua Mediatrice (***) MUTUZO. |
(*) è una città non lontano da Goma, ma le distanze laggiù non sono le nostre! (ndt)
(**) che da tempo conosco e che pure ho qualche volta aiutato (ndt)
(***) PERANTINO è la traduzione in esperanto del suo nome! (ndt)
Chiedo al redattore di KATOLIKA SENTO di tenere presente questa lettera e, se sarà possibile, di pubblicarla nella rivista chiedendo agli esperantisti italiani di adottarla e di invitare i gesamideanoj ad aiutare l'orfanotrofio del quale chiederemo più precise notizie.
Intanto vi saluto cordialmente. Don Duilio
R.D. DEL CONGO
Il CER-ES costruisce una nuova scuola a Kinshasa - CONGO
Si tratta dell'arredamento necessario per la nuova scuola che si sta costruendo a Kinshsasa e che sarà affidata ad un gruppo di katolikaj gesamideanoj del KUKE (Konga Unuiĝo Katolika Esperantista) e dovrà essere finanziariamente autonoma una volta avviata, giacché laggiù tutte le scuole sono private e si paga...Ovviamente ci sarà una norma che obbligherà ad accogliere gratis o semi-gratuitamente una percentuale di alunni poverissimi che non potrebbero mai studiare.
In questi giorni si inizieranno i lavori delle 12 aule, per una media di 500 alunni e si pensa che alcune aule siano già pronte per iniziare l'anno scolastico a metà settembre e la seconda parte sia pronta per la prossima primavera.
Io ho già proposto in parrocchia (NO!...non esiste più...IN CHIESA...) questo elenco di mobili e sono già a 6/7 banchi prenotati. Si parla di una aggiunta libera per la targhetta dei nomi, ma...vedo che NESSUNO becca. Danno la cifra (50,00 euro) e basta. Pazienza. Ci penserà poi il CER-ES.
Salutojn kaj dankon. DDM
COSTO DEL MOBILIO SCOLASTICO PER LE 12 AULE , PER LA SALA INSEGNANTI E
PER LA DIREZIONE
1. Cinquanta banchi a due posti: 50,00 € cad.
2. Dodici armadi per le classi: 100,00 € cad.
3. Dodici tavoli-cattedra per le classi: 40,00 € cad.
4. Dodici sedie per gli insegnanti: 30,00 € cad.
5. Tre armadi per l'amministrazione: 100,00 € cad.
6. Tre tavoli per l'ufficio amministrativo: 50,00 € cad.
7. Sei sedie per l' ufficio amministrativo: 50,00 € cad.
8. Quattro tavoli per la sala insegnanti: 100,00 € cad.
9. quindici sedie per la sala insegnanti: 30,00 € cad.
ATTENZIONE:
Chi desidera offrire il costo di uno o più mobili può
farlo anche in memoria di un defunto aggiungendo una piccola
offerta per il costo della targhetta ricordo da far applicare al
mobile stesso.Per le prenotazioni rivolgersi a Don Duilio Magnani
Julio
| Eldono de la unua numero de Katolika Sento | |
| Forpaso de patro Modesto Carolfi (ofm), pioniro de la katolika Esperantismo en Italio. En 1913 li fondis “GER” (esperanta grupo en Rimini) kaj en 1920 estis unu el la fundintoj de UECI. Prezidanto de “IEF” de 1917 ĝis 1920. | |
| La rusa cenzuristo allasas permeson presi la “Unua Libro”-n sub la titolo “D-ro Esperanto. Internacia Lingvo. Antaŭparolo kaj Plena Lernolibro [por rusoj] | |
| Eldono de la “Unua Libro”. Oni povas diri, ke ĝi estas la naskiĝdato de E-o. | |
| Mortigo en Dachau de beata Titus Brandsma, membro de IKUE kaj ĝia ĉiela protektanto. |
Aŭgusto
| 04-08-1899: | Naskiĝo en Gerona (Hispanio) de pastro Juan Font y Giralt. Li estis ĝis sia tragika morto IKUE-prezidanto, ekde 1927, kaj redaktoro de E.K., ekde 1932. |
| Elektado de papo Pio la 10.a. | |
| 05-08-1884: | Naskiĝo de patro Modesto Eugenio Carolfi |
| 09-08-1887: | Edziĝo de L.L.Zamenhof kun Klara Zilbernik. |
| 13-08-1975: | Papo Paŭlo la 6.a salutas la E-istoj okaze de la 36.a IKUE-kongreso. |
| 14-08-1941: | Martirigo en Auschwitz de patro Maksimiliano Kolbe, ĉiela protektanto de IKUE. |
| 14-08-1991: | Papo Johano Paŭlo la 2.a salutas ankaŭ en E-o dum la 6.a Tutmonda Junulara Kunveno en Ĉestokovo, ĉi tiu estis la unua fojo, ke papo parolis en E-o. (EK 8/1991) |
| 15-08-1962: | Papo Johano la 23.a salutas la IKUE-anoj kongresantaj en Romo |
| 15-08-1996: | Inaŭguro de la E-mozaikoj en la preĝejo de Sanktaj Johano kaj Paŭlo |
| 17-08-1936: | Mortigo de pastro Font Giralt. Li estis martirigita dum la interna milito en Hispanio. |
| 20-08-1914: | Forpaso de papo Pio la 10.a, ĉiela protektanto de IKUE. |
| 20-08-1920: | Papo Benedikto la 15.a sendas sian Apostolan Benon al E.K (EK 2003 p.163) |
| 21-08-1913: | Forpaso de pastro Austin Richardson, unua prezidanto de IKUE (EK 2003 p.186) |
|
RINNOVO DEL COMITATO CENTRALE UECI
Si ricorda
durante il congresso del prossimo anno, ci sarà le elezione
del nuovo Comitato Centrale UECI. Invitiamo fin da ora gli
associati pensare ad una loro eventuale candidatura con spirito
di servizio. Stando all'articolo 16 del nostrro statuto, per
candidarsi si deve aver compiuto il 16° anno di età,
essere iscritti all'UECI da almeno due anni consecutivi (compreso
quello in corso), essere presentati da almeno 10 soci, o da tre
membri del consiglio direttivo o da un Presidente di Gruppo. La
presentazione delle condidature deve pervenire almeno due mesi
prima della data delle elezioni.Poichè, nella situazione attuale, per il singolo socio è difficile raccogliere le firme di presentazione necessarie, chi si vuol candidare mandi comunque la sua richiesta al segretario, tre membri del comitato provvederanno alla sua presentazione formale. Salvo disdetta dell'interessato, gli attuali membri del Comitato Centrale si considerino candidati. Il Presidente Giovanni Daminelli
|
Petpreĝo
Aŭtomobilisto serĉas urĝe kaj malespere lokon por parki sian aŭtomobilon urbocentre. Finfine, li sin turnas al la Madono:
- Virgulino Maria, se vi trovigas al mi parkejon, mi promesas reciti ĉi vespere la tutan Rozarion.
Tiumomente li vidas, ke liberiĝas park-loko. Do li tuj aldonas:
- Ne gravas, mi mem jam trovis lokon.
***
Lerta hakistoAfrika enmigrinto estas serĉanta laboron. Li provas proponi sin kiel arbo-hakisto, sed la labordonanto taksas lin netaŭga:
- Ĉi tiu laboro estas peza, ĉu vi jam faris ĝin?
- Ho, jes, mi havas grandan sperton!
- Kie vi laboris?
- En Saharo.
- En Saharo ne estas arboj!
- Jen la pruvo!
***
En ParadizoReligiema hebreo, post la morto iras en Paradizon, sed tie li tute ne partoprenas en la paradizaj festoj, sed li restas ĉiam aparte kun trista vizaĝo. La Anĝeloj, rimarkigas tion al Eterna Patro, kiu alvokas lin:
- Kial vi ne estas ĝoja ĉi tie?
- Patro Sanktega, mi ĉiam obeis al viaj ordonoj kaj subiĝis al via Dekalogo, tamen mia filo forlasis nian religion por fariĝi kristano.
- Ankaŭ la mia!
***
Patrinaj vidpunktoj- Kiel fartas via filino?
- Bonege. Ŝi edziniĝis al bonstata viro. Li havas bonan postenon, do ŝi povis forlasi sian laboron kaj resti hejme. Ŝi ne devas kuiri, nek reordigi la hejmon, ĉar la edzo zorgis, ke ŝi havu kuiristinon kaj servistinon, kaj ankaŭ vartistinon por nia ĉarma nepeto, tiel ke ŝi ne devas tro okupiĝi pri li.
- Kaj kion pri via filo?
- Bedaŭrinde li estis malbonŝanca. Li edziĝis kun nenionfaranta virino. Ŝi ne volas kuiri, nek purigi la hejmon, nek zorgi pri la infano, tial li devas multe krom-labori por pagi kuiristinon, purigistinon kaj vartistinon.
[sendis Johano]
| Tutte le comunicazioni alla redazione di
Katolika Sento, vanno spedite al presidente UECI: Giovanni
DAMINELLI, via Lombardia 37, 20099 Sesto S.Giovanni (MI) - tel.
02.2621149 - katolika.sento@ueci.it. Per i versamenti in denaro utilizzare il c.c.p. n. 47127675 intestato a UNIONE ESPERANTISTA CATTOLICA ITALIANA (U.E.C.I.) ricordando di mettere sempre la causale del versamento. |
|
MULTE DA DANKOJ
Alfabetiĝo:
(per motivi di riservatezza diamo solo la sigla del nome e la provincia)
|